Iba't Ibang Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
1. Asimilasyon
- kapag ang kasunod na tunog ay alinman
sa / d, l, r, s, t /, ang
panlaping pang- ay nagiging pan-. Ito ay nagiging pam-
naman
kapag ang kasunod na tunog ay alinman sa / b, p /.
Paalala: Nananatilinng pang- kapag ang kasunod na tunog ay mga katinig na / k,
m, n, ng,
w, y / o patinig ( a, e, I, o, u ).
Nilalagyan ng gitling ( - ) kapag
ang salitang ugat ay nagsisimula
sa patinig.
Halimbawa:
Pang + lunas = panglunas - panlunas
Pang = baon = pangbaon - pambaon
Pang + kulay = pangkulay
Pang + isahan = pang - isahan
2. Pagkakaltas - sa pagbabagong ito, may nawawalang ponema sa loob
ng
salita
Halimbawa:
Sunod + in = sunodin - sundin
Takip + an = takipan - takpan
Dala + han = dalahan - dalhan
3. Maypalit - may mga ponemang napapalitan o nagbabago sa pagbuo
ng
salita. Nagaganap ang pagpapalitan
ng /r/ at /d/ kapag ang /d/
ay nasa pagitan ng dalawang patinig.
Halimbawa :
Ma + dami = madami - marami
Bakod + bakudan - bakuran
4. Pagpapaikli
ng salita - Pagpapaikli at pagpapabilis
ng pagbigkas ng salita.
Halimbawa :
Hinatay ka = Tayka - teka
Tayo na = Tayna - tena, tana
Wikain mo = Ikamo - kamo
Wika ko = ikako - kako